پیاده سازی مدل dea جهت پهنه بندی میزان آسیب پذیری لرزه ای

بررسی مخاطرات طبیعی از جمله زمین لرزه در تهران با توجه به پیش بینی های صورت گرفته و تعیین سطح خسارت و آسیب پذیری احتمالی مناطق این شهر، امری اجتناب ناپذیر به نظر میرسد. خوشبختانه در سالهای اخیر، آسیب پذیری فیزیکی و یا انسانی در ابعاد مختلف در مقالات و کارهای پژوهشی متعدد، مورد بررسی قرار گرفته است؛ اما به دلیل پیچیدگی و عدم وجود اطلاعات کافی، کمتر به عوامل اجتماعی مانند سطح تحصیلات، اشتغال، تراکم و معیارهای مربوط به جمعیت، پرداخته شده و در بیشتر موارد، تعیین وزن های معیارها وابسته به سلایق مختلف بوده است. در این پایان نامه، پس از تعیین شاخصهای موثر در آسیب پذیری در برابر زمین لرزه در ابعاد فیزیکی و انسانی-اجتماعی، با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده ها و آنالیزهای مکانی نقشه های معیار در gis، در ابتدا آسیب پذیری فیزیکی تعیین شده و سپس آسیب پذیری انسانی در مناطق شهری تهران تعیین شده است. مناطق مختلف، از نظر آسیب پذیری فیزیکی و انسانی-اجتماعی رتبه بندی شده و در نتیجه پهنه بندی خطر زمین لرزه شهر تهران صورت گرفته است. عوامل اجتماعی در آسیب پذیری انسانی به طور مستقیم دخیل بوده و می بایست در ارزیابی میزان ریسک ناشی از وقوع زمین لرزه و رتبه بندی مناطق مختلف، مورد توجه و تحلیل قرار گیرد. در این پایان نامه، مدل تحلیل پوششی داده ها (dea)، به عنوان یک روش تحلیل چند معیاره، بر روی مناطق مختلف شهر تهران به عنوان واحدهای تصمیم گیری (dmu)، اجرا شده و ضمن ارزیابی قابلیت این روش در تصمیم گیری، مناطق مختلف شهر تهران از نظر آسیب پذیری فیزیکی و انسانی-اجتماعی رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد منطقه ی 16 از کمترین کارایی و بیشترین میزان آسیب پذیری فیزیکی برخوردار بوده و نسبت خروجی به ورودی در این منطقه، کمتر از سایر مناطق است. منطقه ی 13، رتبه اول از نظر کمترین آسیب پذیری فیزیکی، منطقه ی 22 رتبه ی دوم و سپس منطقه 18 رتبه ی سوم را به خود اختصاص داده اند. در قسمت آسیب پذیری انسانی-اجتماعی، نتایج نشان داد مناطق 22، 9 و 13 دارای کمترین و منطقه ی 4 دارای بیشترین میزان آسیب پذیری انسانی-اجتماعی در برابر زمین لرزه، می باشند. پس از تعیین آسیب پذیری در مناطق مختلف، نقشه های آسیب پذیری در دو حالت خوش بینانه و بد بینانه بدست آمد. همچنین لازم به ذکر است در راستای مدیریت بحران ناشی از وقوع زمین لرزه، علاوه بر تعیین آسیب پذیری در برابر زمین لرزه دو مسئله ی توزیع مناسب امکانات و خدمات مورد نیاز آسیب دیدگان در کل شهر تهران، بر اساس شاخص های مختلف و همچنین مکانیابی مراکز مدیریت بحران در منطقه ی 20 شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا ضروری است تا توزیع تسهیلاتی همچون مراکز بهداشتی-درمانی، بیمارستانها، درمانگاهها، دسترسی سریع به بزرگراهها و خیابانهای اصلی و ... تا حد ممکن به طور موزونی در شهر انجام گیرد. همچنین در استقرار اماکنی مانند هتلها، مراکز آموزشی(دانشگاه، مدارس و ...)، کارخانه ها و ادارات دولتی و .....، به دلیل تجمع افراد و بالا بودن آسیب پذیری انسانی این اماکن در برابر زمین لرزه، بایستی با توجه با امکانات و تسهیلات موجود در مناطق مختلف شهر، برنامه ریزی نمود. در این پایان نامه، توزیع عرضه و تقاضای تسهیلات درون شهری مورد نیاز در مدیریت زمین لرزه، با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها و تحلیل های مکانی، ارزیابی شده است. با توجه به ساختار مناطق شهری تهران، از دو مدل ccr و bcc به عنوان روشهای معمول dea استفاده شده است.